Nederland zit opnieuw in een harde lockdown. Dat voelt gek, nu de cijfers de goede kant op lijken te gaan. Maar het RIVM heeft berekend dat de razendsnelle opmars van de omikronvariant tot een sterke toename in het aantal ziekenhuisopnames gaat leiden, nog voor het einde van dit jaar. “Deze variant is een worst-case scenario”, zei OMT-lid en arts-microbioloog Jan Kluytmans van het UMC Utrecht bij Op1. “Zo extreem hadden we het niet zien aankomen.”

Volgens Kluytmans was een harde lockdown dan ook een bittere noodzaak. “Zonder extra maatregelen kunnen we de aankomende omikrongolf op geen enkele manier aan”, vertelde hij tijdens de Op1-uitzending van zondag 19 december. Op de piek van die golf zou het benodigde aantal IC-bedden minstens 3000, en waarschijnlijk zelfs meer dan 4000 bedragen. En in de meest ongunstige scenario’s: uitschieters naar meer dan 5000 bedden. "Dat zou een apocalyptische toestand worden.” 

Omikron wordt snel dominant

Kortom: een lockdown was onvermijdelijk. “En als je het land dan op slot doet, is het goed om dat zo snel mogelijk te doen. Dan heeft een lockdown het meeste effect”, aldus Kluytmans. Nederland heeft deze beslissing nu als eerste land genomen. “Maar”, zei OMT-lid en arts-microbioloog Marc Bonten van het UMC Utrecht bij WNL op Zondag, “Ik voorspel dat andere landen zullen volgen.”

Omdat ons beeld van de manier waarop omikron zich gedraagt nog incompleet is, moet het RIVM allerlei aannames doen bij het maken van hun modellen. Wat weten we wel zeker? In ieder geval dat de variant zich in rap tempo verspreidt en de dominante variant van het coronavirus wordt. Dat zagen we niet alleen in Zuid-Afrika, waar omikron ontdekt werd, maar zien we nu ook in bijvoorbeeld Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Bonten: “We schatten dat deze variant, met de maatregelen die we voor delta hadden, zich 160 procent beter verspreidt.” 

Boosterprik geeft immuunsysteem een opfrisser

Er wordt veel gespeculeerd over de vraag of het virus mensen mogelijk minder ziek maakt. Bonten zegt daarover: ‘Omikron zit nu nog vooral bij jongere mensen, en die worden sowieso minder ziek van het coronavirus. Het is dus heel gevaarlijk om die conclusie nu te trekken.” Volgens het OMT-lid duurt het zeker nog een aantal weken voordat de variant ouderen en kwetsbaren bereikt heeft, en we kunnen beoordelen of omikron tot veel ziekenhuisopnames leidt. Daarbij zorgt een variant die minder ziekmakend is, maar zich wel veel sneller verspreidt, alsnog voor een enorme stijging van het aantal ziekenhuisopnames.  

Vaccins, en dan met name de boosterprik, blijven ons belangrijkste wapen tegen het coronavirus. Dat vindt zowel Kluytmans als Bonten. “We denken dat onze immuniteit tegen deze nieuwe variant structureel zo’n 50 procent lager ligt dan bij de deltavariant”, aldus Bonten. “Dat betekent: 50 procent minder bescherming tegen het krijgen van de infectie, maar waarschijnlijk ook tegen een ernstig ziekteverloop. Uit de laboratoriumdata denken we af te kunnen leiden dat een booster die bescherming in grote mate herstelt. Daarom is die boosterprik zo cruciaal.”

Kijk het fragment van Op1 met Jan Kluytmans hier terug. Of bekijk de volledige uitzending van WNL op Zondag, met Marc Bonten, hier. Eerder verscheen over de omikronvariant dit bericht.